OCHRONA OBSZAROWA


Według Ustawy o Ochronie Środowiska do najważniejszych form ochrony obszarowej przyrody zaliczamy:

  •  park narodowy (najważniejsza forma ochrony przyrody w naszym kraju. Obejmują obszary powyżej 1000 ha wyróżniające się szczególnymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi. W Polsce jest ich 23),
  • rezerwat przyrody (obszar poniżej 500 ha chroniący ekosystemy, gatunki zagrożone wyginięciem oraz przyrodę nieożywioną. W Polsce istnieje ponad 1400 takich obszarów),
  • park krajobrazowy (chronią obszary ze względów przyrodniczych, kulturowych i przyrodniczych , na których można prowadzić ograniczoną działalność gospodarczą. Jest ich 122).

 

W trakcie realizacji projektu grupa projektowa poznała Świętokrzyski Park Narodowy i Rezerwat Jaskinia Raj, Przedborski Park Krajobrazowy i dwa rezerwaty leżące w jego obrębie: Murawy Dobromierskie i Bukowa Góra.

Świętokrzyski Park Narodowy


Świętokrzyski Park Narodowy położony jest w centralnej części Gór Świętokrzyskich i obejmuje głównie pasmo Łysogór i Łysą Górą oraz część Pasma Klonowskiego. Utworzony został w roku 1950.

Pasmo główne (Łysogórskie) zbudowane jest przede wszystkim z kambryjskich piaskowców kwarcytowych, które są jednymi z najstarszych skał w Polsce, występujących na powierzchni. To właśnie na tych skałach, w wyniku oddziaływania klimatu peryglacjalnego i silnych procesów wietrzeniowych, powstawały słynne łysogórskie gołoborza. Widoczne są dziś głównie na północnych stokach masywu Łysej Góry i Łysicy. Są objęte ścisłym rezerwatem przyrody. Na obszarze Parku możemy spotkać również młodsze utwory pochodzące z mezozoiku i kenozoiku.

 

Szata roślinna Parku w większości ma charakter autogeniczny tzn. powstała w wyniku działania samej przyrody bez udziału człowieka. Góry Świętokrzyskie porośnięte są Puszczą Jodłową, która podlega ochronie. W parku znajduje się 270-letnia jodła pospolita mierząca 51 m. i uważana jest za najwyższe drzewo w Polsce. Zdecydowaną większość powierzchni leśnej Parku zajmują lasy bukowe i bukowo-jodłowe i lasy mieszane (grądy). Chronione są rośliny takie jak min.: wawrzynek wilczełyko, parzydło leśne, lilia złotogłów, kosaciec syberyjski, pełnik europejski, storczyk plamisty

 

 Na tym terenie żyje około 4000 gatunków zwierząt. Są wśród nich nawet gatunki będące reliktami polodowcowymi, czyli gatunki owadów, ślimaków i płazów. Chronione są również takie zwierzęta jak.: orlik krzykliwy, bocian czarny, nietoperze, łasice, gronostaje bobry, łosie, sarny, dziki i węże. 

Rezerwat Jaskinia Raj


Rezerwat Jaskinia Raj, leży na Wzgórzu Malik w Chęcinach.. Jest to najpiękniejsza polska jaskinia krasowa. Bogata w szatę naciekową, rozwinięta w skałach wapiennych. Długość naturalnego systemu wynosi 240 m, a głębokość 9,5 m. Od 1972 roku udostępniona do zwiedzania. Zamieszkiwana była przez neandertalczyków. Najbogatsza w nacieki jest Sala Stalaktytowa.

Jaskinia Raj jest objęta ochroną jako rezerwat przyrody i stanowisko archeologiczne. 

Przedborski Park Krajobrazowy


Przedborski Park Krajobrazowy – leży między Czarną Włoszczowską na południu a północną częścią Pasma Przedborsko-Małogoskiego. Należy do zespołu Nadpilicznych Parków Krajobrazowych. Lasy zajmują ok. 68% powierzchni Parku. Są to głównie lasy sosnowe oraz bukowe, dąbrowy, grądy i olsy. Flora Parku liczy ponad 900 gatunków roślin, w tym 39 gatunków rzadkich i chronionych. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują gatunki stepowe i ciepłolubne: wiśnia karłowata, dziewięćsił bezłodygowy, zawilec wielkokwiatowy, obuwik pospolity.

  

W lasach Parku żyją duże ssaki leśne: łoś, jeleń, sarna, dzik i borsuk. W rzekach żyje wydra, a w Rezerwacie Piskorzeniec introdukowane zostały bobry. Spośród mniejszych gatunków występuje tu gronostaj i łasica. Występuje tu 168 gatunków ptaków. Najrzadsze z nich to: bielik, rybołów, orlik krzykliwy, błotniak łąkowy, bocian czarny, żuraw, cietrzew, płomykówka, rycyk, dzięcioł zielonosiwy, zimorodek. Wśród ryb występują głównie gatunki pospolite, z rzadszych stwierdzono tu sumika karłowatego i amura białego. 

 

W obrębie Przedborskiego Parku Krajobrazowego znajduje się 5 rezerwatów przyrody:

-Bukowa Góra (ochrona lasów bukowych)

-Murawy Dobromierskie (ochrona roślinności stepowej)

-Piskorzeniec (ochrona torfowisk)

-Czarna Rózga (ochrona lasów liściastych)

-Oleszno (ochrona lasów liściastych)

 

Podczas realizacji projektu badaniem objęto dwa spośród wymienionych

Rezerwat stepowy Murawy Dobromierskie


Rezerwat stepowy Murawy Dobromierskie zajmuje południowe stoki wzgórza o powierzchni 36,29 ha, na terenie którego występują skały wapiennych. Warunki glebowo-klimatyczne oraz działalność człowieka przyczyniły się do ukształtowania flory kserotermicznej (np.: wiśnia karłowata, dziewięćsił bezłodygowy).

Rezerwat jest najbogatszym skupiskiem roślin stepowych na obszarze całej północnej części Wyżyny Środkowomałopolskiej.

Rezerwat leśny Bukowa Góra


Rezerwat leśny Bukowa Góra o powierzchni 34,80 ha zajmuje szczyt jednego z najwyższych wzniesień północno-zachodniego krańca Pasma Przedborsko-Małogoskiego. Przedmiotem ochrony jest fragment lasu bukowego o charakterze pierwotnym z gatunkami roślin chronionych w runie (np.: lilia złotogłów, zawilec wielkokwiatowy, wawrzynek wilcze łyko, buławnik czerwony, obuwik pospolity).

Lasy te są największym i najcenniejszym na terenie powiatu zgrupowaniem lasów bukowych.